Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“

Anticrnogorska institucionalna opstrukcija vlastite istorije

Cilj ovog obraćanja jeste da Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ ukaže na anticrnogorsku institucionalnu opstrukciju vlastite istorije. Prezentovaćemo naše viđenje razloga zašto je jedan dio veličanstvenih pobjeda ostvarenih u bitkama koje su vodili naši preci – bastaduri stavljen u „zapećak“ od strane crnogorskih obrazovnih i kulturnih institucija. Za nas crnogorske patriote nezavisno od vjere i uvjerenja posebno je emotivno problematičan period od kad je Skupština Republike Crne Gore 3. juna 2006. godine donijela Odluku o proglašenju nezavisnosti Republike Crne Gore i 10. novembra 2006. godine, kad je izabrana nova Vlada u nezavisnoj u međunarodno priznatoj državi Crnoj Gori.

Navešćemo sljedeće primjere:
- Veličanstvene pobjede Stefanice Crnojevića nad Srbima u tri bitke koje su se odigrale od 1452. do 1453. godine
- Oslobođenje Herceg Novog od Osmanlija 30. septembra 1687. godine
- Boj na Malom Orljevu, marta 1688.

Pobjede Stefanice Crnojevića -Veličanstvenog nad Srbima

Poseban akcenat Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ stavlja na činjenicu da su na današnji dan prije 571 godine (14. septembra 1452) naši preci Zećani, predvođeni Stefanicom Crnojevićem, do nogu potukli vojsku srpskog despota Đurđa Brankovića koji je vladao od 1427 . do 1456 .
Veličanstvene pobjede Stefnice Crnojevića odigrale su se u tri bitke (od 1452. do 1453) sa Srbima, to jest s vojskama srpskog despota Đurđa Brankovića kojima su komandovali vojskovođe Altoman, despotov šurak Toma Kantakuzin i vojvoda Miloš Biomužević.
Te bitke bile su previše „nezgodan detalj“ u tumačenju prošlosti „bratskih naroda“ pa su institucionalno gurnute na marginu crnogorske istorije. Stefaničine pobjede nad vojskama srpskog despota Đurđa Brankovića bile su previše „nezgodan detalj“ u tumačenju prošlosti „bratskih naroda“. Ti događaji potisnuti su iz pamćenja uprkos tome što su dobar dio despotove vojske činili turski odredi. Od maja 1451. godine Stefanica je započeo pregovore o saradnji s Venecijom. Zatražio je da mu se priznaju posjedi, dodijele odgovarajuće privilegije, kao i da mu se pomogne u oslobađanju sina Ivana koji je više od decenije bio u zarobljeništvu kod Stefana Vukčića Kosače. Nakon toga se priklonio saradnji s Mletačkom republikom, te oslobodio Zetu od srpskog despota Đurađa Brankovića, postavši kapetan i vojvoda Gornje Zete „capitaneus et voivoda Zete Superioris“.
 

Borba sa srpskim despotom nije se mogla uklopiti u noseću istoriografsku tezu iz prošlog vijeka – o „vjekovnoj borbi crnogorskog i srpskog naroda za oslobođenjem i ujedinjenjem“. Zbog svega toga Stefanica Crnojević nije ni mogao postati uzor patriote, iako je riječ o briljantnom strategu i vojskovođi.
Možda i najvećem koga je Crna Gora iznjedrila. Kako bi uzor heroizma mogao biti neko ko je tri puta satro srpsku vojsku!? U istoriografiji se zbog toga naglašavalo da je Stefanica bio mletački vojvoda i da se „odmetnuo od Srbije“ (analiza publiciste Slobodana Čukića).
Ovaj veliki zetsko-crnogorski vojskovođa, veliki vojvoda zbora naših plemena, trasirao je put sinu Ivanu Crnojeviću, a Ivan Crnojević je svojim epohalnim činom – izmještanjem prijestonice i śedišta naše crkve na Cetinje – trasirao put današnjoj Crnoj Gori. Nijedna ulica u Crnoj Gori ne nosi ime Stefanice, a o spomeniku da i ne govorimo.
 

 (1928–2013)

Knjigu „Sazdanje Cetinja, izvori i legende“ koju je priredio dr Radoslav Rotković objavio je u Titogradu 1984. godine Leksikografski Zavod, koji je krajem osamdesetih u jeku histeričnih težnji za Velikom Srbijom zatvoren, jer je označen kao leglo Crnogoraca. Danas u „crnogorskoj“ Crnoj Gori, anticrnogorski CANU veselo radi i dobija velike svote novca od države Crne Gore. U 116 i više dokumenata iz 15. vijeka, dr Radoslav Rotković predstavlja izuzetno vrijedna dokumenta iz perioda Crnojevića koji su prikazani u ovoj knjizi. Riječ Srbin i Srbi na teritoriji Zete i Zetskog primorja – ne postoji.
Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ prikupio je i posjeduje veću količine materijala kojim se opisuje i definiše dinastija Crnojevića u različitim segmenata. Naš fokus će biti na afitmaciji lika i djela Stefanice Crnojevića Veličanstvenog.

Shodno navedenom započeli smo aktivnosti za registaciju Fondacije „Stefanica Crnojević Veličanstveni“ čiji će zadatak biti:
- prikupljanje i objedinjavanje arhivske građe, knjiga, publikacija vezanih za dinastiju Crnojevića s akcentom na liku i djelu Stefanice Crnojevića Veličanstvenog;
- organizovanje proslave 14. septembra u čast pobjede vojski naših predaka Zećana, predvođenih Stefanicom Crnojevićem, koji su u tri bitke do nogu potukli vojsku srpskog despota Đurđa Brankovića;
- fototipsko ili reprint izdanje knjige „Sazdanje Cetinja, izvori i legende“ akademika dr Radoslava Rotkovića;
- organizacija simpozijuma na teme: 1. Dinastija Crnojevića i 2. Državnik i vojskovođa Stefanica Crnojević;
- podnošenje zahtjeva Upravi za zaštitu kultutnih dobara za pocjenu ispunjenosti usova da se „Soko grad štitarski“ (ili Ivanov grad), koji se nalazi na razmeđi Riječke i Lješanske nahije, odnosno između sela Kosijeri, Đinovići i Štitari, shodno Zakonu o zaštiti kulturnih dobara proglasi nematerijalnim kulturnim dobrom;
- podnošenje zahtjeva Skupštini Glavnog grada Podgorice za dobijanje dozvole za podizanje Spomen- obilježja/spomenika Stefanici Crnojeviću Veličanstvenom na osnovu Zakona o spomen-obilježjima („Službeni list Crne Gore“, br. 40/08, 40/11 i 2/17) i člana 16 stav 1 tačka 9 Odluke o organizaciji i načinu rada lokalne uprave („Službeni list Crne Gore – opštinski propisi“, br. 46/19, 06/21);
- pokretanje inicijative da Crnogorska pravoslavna crkva nađe model u skladu s kanonima i crkvenim pravilima i kao institucija da na značaju Stefanici Crnojeviću Veličanstvenom;
- pokretanje inicijative da Crnogorska pravoslavna crkva drži pomen i parastos 14. septembra počev od 2024. godine našim precima – bastadurima poginulim u bitkama održanim od 1452. do 1453. godine protiv Srpske vojske;
- redovna okupljanja crnogorskih patriota od 14. septembra 2024. godine u iskazivanju počasti Stefanici Crnojeviću Veličanstvenom i našim precima bastadurima poginulim u bitkama održanim od 1452. do 1453. godine protiv Srpske vojske;
- upoznvanje šire javnosti s likom i djelom Stefanice Crnojevića.
 

Osobođenje Herceg Novog od Osmanlija 30.9.1687. godine

Ova velika i slavna bitka nije poznata javnosti Crne Gore, i do prije neku godinu niko je nije obilježavo. Podatke o njoj osmišljeno kriju hercegnovski Srbi, iz jednostavnog razloga, jer se u svim dokumentima iz toga vremena kao jedni od oslobodilaca Herceg Novog navode Crnogorci. Naravno, nema nikakvog pomena Srba, jer je srpska narodnost u Boki izmišljena u 19. Vijeku, kad i u staroj Crnoj Gori. Uloga Crnogoraca u oslobađanju Herceg Novog bila je ogromna. U potpunosti su spriječili skadarskog pašu da pritekne u pomoć braniocima H. Novog, a 15. septembra te 1687. godine odigrala se ključna Kotobiljska bitka u selu Kameno kad je poražen drugi paša koji je iz Hercegovine hitao u pomoć braniocima H. Novog. Tu je bitku u Gorskom vijencu opjevao Petar II Petrović Njegoš, u stihovima:
„Topal – paša su dvadest hiljadah / da pomože Novome hitaše; / sretoše ga mladi Crnogorci / na Kameno, polje pouzano. / Turskoj kapi tu ime poginu, / sva utonu u jednu grobnicu; / mož i danas viđet kosturnicu.“ Oslobođenje Herceg Novog 30. septembra 1687. jedan je od najznačajnijih vojnih uspjeha u istoriji crnogorskog ratovanja protiv Osmanlija. Ta bitka jednako je značajna kao npr. bitka na Vučjem dolu ili Fundini, jer je Herceg Novi u turskim rukama bio kost u grlu svim slobodarskim namjerama stanovništva u zaleđu.

Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ apstrofira sljedeće činjenice:
- selo Kameno ima tri crkve i nikad arhiepiskop cetinjski, mitropolit crnogorsko-primorski, zetsko-brdski i skenderijski i egzarh sveštenog trona pećkog Amfilohije Radović i Crkva Srbije nijesu održali pomen i parastos poginulim u bici na Kameno. To je lako razumljivo, jer svetosavski klero-nacionalisti ne mogu sebi dozvoliti da se skreće pažnja na to kako su Crnogorci dobili tu bitku za Herceg Novi, i kako su naselili to selo, jer te činjenice stoje u sačuvanim izvorima koji opisuju taj događaj;

 

- Mletački vojskovođa Đirolamo Korner podigao je u Herceg Novog crkvu Sv. Jeronima u spomen na oslobođenje Herceg Novog od Turaka 30. septembra 1687. godine. Dan Sv. Jeronima je 30. septembar. Tako je i odabrano ime zaštitnika crkve, podignute na temeljima turske džamije nakon oslobođenja. Sveti Jeronim (Sophronius Eusebius Hieronymus Stridonensis) rođen je AD 345 – kako sam reče – u gradiću Stridonu, na nekadašnjoj granici Dalmacije i Panonije, a umro je u Betlehemu 30. septembra 420. godine.
Za Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ stav sveštenstva Župe Sv. Jeronima u Herceg Novom iznijet u mediju Boka News 30. 9. 2020. godine po pitanju učesnika u oslobađanju Herceg Novog 30. septembra 1687. godine od Turaka, veoma je problematičan. Oni navode: „Veliku vojsku, pored Mlečana i Peraštana, sačinjavali su i pripadnici reda Malteških vitezova koje je poslao vojvoda od Toscane i odred Papinske vojske. Nakon više sedmica opsade i borbe, grad je oslobođen 30. septembra kad se zbio i posljednji juriš. Istog dana je slavljena pobjeda, a svečani Te Deum (Tebe Boga Hvalimo) predvodio je nadbiskup barski Andrija Zmajević.“
Uz svo dužno poštovanje prema kliricima i laicima Župe Sv. Jeronima u Herceg Novom smatramo u najmanju ruku neodgovornim negirati namjerno ili slučajno učšće Crnogoraca u oslobađanju Herceg Novog od Turaka 30. septembra 1687. godine. Nadam se da je sveštenstvo Župe Sv. Jeronima u Herceg Novom svjesno činjenice da na taj način negiraju a ujedno i omalovažaju žrtve naših predaka.
Turci su Novi osvojili 1482. godine i njime vladali do 1687 (s kratkim prekidom 1538–1539. kad je bio u rukama Španaca). Hrišćanska koalicija koju su okupili Mlečani poslije velike bitke oslobodila je od Osmanlija Herceg Novi i tako su Turci poslije 200 godina izbačeni iz Boke Kotorske. Herceg Novi u turskim rukama bio je kost u grlu Mlečanima, i kost u grlu svim slobodarskim namjerama hrišćanskog stanovništva u zaleđu. Značaj osvajanja Herceg Novog razumio je tada i crnogorski vladika Ruvim III Boljević:
Akademik dr Radoslav Rotković navodi: „Za vrijeme Morejskog rata stvorena je saradnja Crne Gore i Venecije, na kojoj su insistirali i vladika Ruvim III Boljević i njegov nasljednik vladika Visarion Borilović Bajica. Vladika Ruvim III Boljević iz Crmnice dolazio je u Kotor 1684. godine i kazao da se Crna Gora ne može dići protiv Turaka ako se ne oslobodi Novi, kao ulaz u Boku, a sa njime i Risan, kako bi cijeli zaliv bio u jednim rukama. Tu istu ideju iznio je i jedan kaluđer iz Nikšića.“ (Radoslav Rotković, Izgon Turaka iz Novoga 1687, dnevni list Republika, 26. januar 2006)
Plan za napad na Herceg Novi izradio je sjajni vojskovođa i generalni providur Dalmacije Đirolamo Korner (Girolamo Cornaro). Korner je u februaru 1687. u Kotoru obezbijedio podršku Crnogoraca i crnogorskog mitropolita Visariona Bajice, a krajem jula obavijestio je Senat Venecije da je sakupio 4000 Crnogoraca, Paštrovića, Peraštana i Albanaca. Ne znam ko su ovi „Albanci“... Paštrovići su još u srednjem vijeku na svoju sadašnju teritoriju došli iz Stare Crne Gore. „Crnogorska plemena su se prije 560 godina dobrovoljno stavila pod okrilje Venecije.“ (Portal Analitika, 8. septembar 2015) Korner je okupio šarenoliku hrišćansku vojsku, preko 10.000 boraca, među kojima je osim Crnogoraca i Bokelja bilo mletačkih plaćenika iz tvrđava širom Dalmacije. Bilo je Firentinaca, papskih plaćenika, malteških vitezova, 1000 Vlaha (Morlaka) iz Dalmacije itd.
Mletačka flota je u zaliv uplovila 2. septembra, a napad je počeo śutradan. Utvrđeni grad Herceg Novi bio je vrlo dobro branjen; branilo ga je 2000 ljudi, što Turaka, što hrišćana.
Mletački general Đirolamo Korner napao je utvrđeni Herceg Novi predvodeći hrišćansku koaliciju u kojoj su bili Venecijanci, Crnogorci, malteški vitezovi, Bokelji, milicija iz Kotora, Peraštani, Hercegovci, 1000 Morlaka iz Dalmacije...

 

Djelimično viđenje Sava Nakićenovića ( 1882 – 1926 ) o ovim dešavanjima: Prota Savo Nakićenović rodio se 25. januara 1882 . godine u Kutima kod Herceg Novog , od oca Jovana i majke Ljubice. Osnovnu školu završio je u rodnom mestu, a klasičnu gimnaziju u Kotoru . Diplomirao je teološke nauke 1904 . godine u Zadarskoj bogosloviji. Bio je pravoslavni sveštenik , geograf, istoričar i etnolog.
„Putem iz Hercegnovoga, preko Trebesina, dolazi se na ukršće granica sela Poda, Trebesina i Kamenog. Tu počinje selo Kameno, i prolazi se ’uz Kotobilj’, kroz uske klance zvane ‘vrhovi‘ i ‘Tajne grede‘. Tad je pravo selo koje se tu nalazi u visoravni, koja se zove ‘polje kamensko‘. Kuće su na dnu polja, po srijedi, i pri vrhu, a tako isto i crkve. Selo je u visini nad morem 523–817 m. ‘Tajni vrh‘, il ‘Tajne grede‘, to je klanac na ulasku u Kameno, gdje se Crnogorci 1687. skriše i Topal pašu potukoše iz potaje. Otuda i ime ‘Tajne grede‘. ‘Kotobilj‘ zove se mjesto niže ‘Tajnog vrha‘, gdje Turci bijahu kad na njih Crnogorci navališe, što je Turke potaklo, te se u čudu pitali  ‘ko to bi‘. Taj događaj opjevan je i u Gorskom vijencu. Ima tursko groblje u Kotobilju gdje poginuli Turci 1687. biše sahranjeni. Taj događaj opjevan je i u Gorskom vijencu. Ima tursko groblje u Kotobilju gdje poginuli Turci 1687. biše sahranjeni.“ (strane 277 i 279) Nakićenović dalje kaže da je selo do 1687. bilo turska baština i pusto, jer u njemu nije bilo vode, iako tamo postoji zemlja, polje. Od 1687. selo je, kako piše Nakićenović, naseljeno Crnogorcima i Hercegovcima (njima nije smetalo što selo nema vode).  Shodno navedenom Patriotski pokret otpora „Lovćenske straže 1990“ će:

- pokrenuti inicijativu prema Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi da od 30. septembra 2024. počne s održavanjem pomena i parastosa našim precima crnogorskim bastadurima koji su život dali 30. septembra 1687. za oslobođenje Herceg Novog. Da prethodno po ovom pitanju pokrene razgovor s Predśednikom opštine Herceg Novi i Katoličkom crkvom;

- organizovati redovna okupljanja crnogorskih patriota 30. septembra svake godine počev od 30. septembra 2024. u iskazivanju počasti našim precima crnogorskim bastadurima koji su život dali 30. septembra 1687. za oslobođenje Herceg Novog od Osmanlija.

"Boj na Malom Orljevu"; 20.3. 1688.

U Rimu je 1896. godine izašla knjiga koju je priredio Ferdinando Ongania. Knjiga je sastavljena od izvještaja kotorskih providura Veneciji, a u knjizi su objavljeni i drugi dokumenti iz venecijanskog arhiva, vezani za Crnu Goru iz perioda od 1687. do 1735. godine. Radi se, dakle, o istorijskim dokumentima/izvorima I klase. Poslije skoro 100 godina, 1998. godine, CID je objavio knjigu na crnogorskom jeziku.

Kako su Kuči, Piperi, Klimenti, Bratonožići i druga plemena potukli Turke, 1688. godine
Ovo je bez dileme istorijski izvor I klase, ekstra klase! On je kao takav, naravno, ukrivan od Kuča, Klimenta, Pipera, Bratonožića, od svih, nezavisno od vjere i uvjerenja, iz nekoliko razloga. Prije svega, u totalnoj je suprotnosti sa svetosavskom ideologiom koja se u formi bajki proglašava pravom istorijom, znači kosi se sa zvaničnom istorijom koja se kod nas izučava, a naša zvanična istorija prilagođena je svetosavlju.

a) Iz ovih dokumenata se vidi da su naša plemena bila podanici Venecije. Venecija je imala protektorat nad Crnom Gorom, što nikada nije rečeno u našim zvaničnim, u stvari svetosavskim istorijama. Međutim, jedna od istorijskih činjenica jeste da se Stefanica Crnojević priklonio Veneciji. Nakon toga je oslobodio Zetu od srpskog despota Đurađa Brankovića, postavši kapetan i vojvoda Gornje Zete: „capitaneus et voivoda Zete Superioris“.

b) Vidi se da je potpuna laž da su Crnogorci robovali pod Turcima, i od toga nema ništa, to je čista laž. Zvanična državna istorija je proglasila kako su se samo Crnogorci odazvali na poziv ruskog cara Petra Velikog koji je uputio 3. marta 1711. godine balkanskim hrišćanima da otpočnu oružanu borbu protiv Turaka. Činjenica da su Kuči, Piperi, Klimenti, Bratonožići i druga plemena potukli Turke, na proljeće 1688. godine nam ukazuje na to da je to čista laž. Crnogorska plemena bila su slobodna i prije 3. marta 1711. tako da ih nije bilo potrebe pozivati za otpočinjanje borbe protiv Turaka našto nam ukazuje i ova bitka na Malom Orljevu odigrana dvadeset tri godine prije poziva. Ova i slične bitke su prećutane, jer je naša crnogorska istorija morala da bude prilagođena srpskoj – ropskoj istoriji.
Znači, morale su se ovakve bitke prećutkivati da bi se i mi prikazali kao dio Srba – turskih podanika / robova / raje. Kao što vam je poznato naučnici znaju da ne psotoji jedan narod s dvije razilčite istorije, zato se morala slobodarska crnogorska istorija slugenarizirati / posluganiti.

c) Treća stvar koja se kosi sa svetosvskim bajkama koje su kod nas proglašene za istoriju, a te bajke pod nazivom predmeta Istorija se kod nas izučavaju u školama. Imamo nespornu činjenicu da se jedno žestoko albansko pleme, u stvari najžešće albansko pleme – Klimenti, borilo zajedno sa Kučima, Piperima, Bratonožićima, Bjelopavlićima... Znači, to Svetosavlje nikako ne dozvoljava – da su se Albanci i Kuči i Piperi zajednički borili protiv Turaka, jer po svetosavskoj dogmi Albanac može biti samo i isključivo neprijatelj, a nikako prijatelj i saveznik.

d) Četvrta stvar, u samim dokumentima / istorijskim izvorima, ne postoje nikakvi Srbi, pa se i to užasno
kosi sa svetosavljem. Zato je opšti zaključak svetosavske „naučne“ istoriografske škole – UKRITI CIJELU CRNOGORSKU ISTORIJU!!!

Eventualno, ako neko spomene ovakve bitke, iz pera nekog Svetosavca, u takvim se tekstovima dodaju pridjevi – srpska plemena, srpski vitezovi i slične nebuloze, iako Kuči, Klimenti, Piperi... pojma nijesu imali da su Srbi!

Evo iskaza koji su u vezi s bitkom na Malom Orljevu održane 1688. dali Kuči i ostala plemena venecijanskom Providuru 2. aprila 1688. Sjutradan 3. aprila 1688. godine mletački providur Đirolamo Korner poslao je svoj izvještaj Senatu Republike Venecije.

Bitka se, prema ovim istorijskim izvorima, odigrala 20. marta 1688. godine, a u bici su posredno učešće imali i mletački vojnici, pod upravom samih Venecijanaca, koji su sprečavali Turke u njihovim namjerama na drugim područjima Crne Gore.

Ovaj tadašnji mletački Providur u izvještaju Senatu Republike Venecije, naziva naše pretke na najispravniji mogući način – PLEMENA! Tako mu je najprirodnije bilo. Svi mi znamo da plemena ne postoje kod Srba... samo su se kod Crnogoraca i Albanaca na Balkanu zadržala plemena.
Nakon toga, 24. aprila 1688. godine vanredni Providur Đovani Batista Kalbo izvještava Senat Venecije o daljim, manjim, ali neprestanim bitkama Crnogoraca i Mlečana protiv Turaka. Sasvim je jasno da su veliku bitku protiv vojske Sulejman-paše mjesec dana ranije, 20. marta1688.izvojevali: Kuči, Klimenti, Piperi i Bratonožići.


S poštovanjem,
U ime Patriotskog pokreta otpora „Lovćenske straže 1990“
inž. Zoran Marka Rašović
Ulica Kralja Nikole 128, Podgorica
mob. tel. 067/ 353 291
e-mail: nvu.lovcenskestraze1990@gmail.com
Podgorica,13.9. 2023.

„Postojaće Crna Gora dok je Lovćena nad nama, dok je mora kod Bara i Kotora, dok je sunca i dok je Grahovca!“