Program | Uprava | O nama | Reagovanja, pisma...Prezimena u CG l Plemena u CG



Posljednja posjeta mitropolita Vasilija Petrovića Rusiji....

Prilog za naš sajt u Australiji.
Pozdrav svima iz Beograda i sve najbolje
Miloš Kojaševic
mailto:mkojasevic@cg.yu



---
...U zemlji nema uprave, iako vladike sebe smatraju poglavarima, ali ih narod drži samo za arhijereje. Crnogorci nijesu nikome podvlašćeni, kao ni sam vladika, "i svaki od njih od sebe zavisi". Kao crkvena organizacija, Cetinjska mitropolija priznavala je pećkog patrijarha sve do 1766. godine, kada je srpska
crkva podvrgnuta Vaseljenskoj patrijaršiji u Carigradu. OTADA JE CETINJSKA MITROPOLIJA POSTALA SAMOSTALNA. Tu činjenicu Tarasov je zapazio i istakao! ...
---

Djelo "Istorija Crne Gore", zamišljeno u osam knjiga, sa daljom podjelom svake na po nekoliko tomova, predstavlja zaista velik trud, vrijedan pažnje.

Navodim djelomični citat iz treće knjige, tom 1, strane 367 - 369, ali prije toga jedan detalj, kako bi se čitaocima približila ozbiljnost poduhvata pisanja ovog djela, bez obzira na vrijeme i političke prilike u kojima je nastajalo, kao i da bi stekli uvid u to ko uopšte stoji iza sakupljanja i analize jedne tako ozbiljne istorijske građe.

Dakle, djelo "Istorija Crne Gore" nastajalo je od kraja šezdesetih godina. Primjera radi, druga knjiga, izdata 1970. godine, obuhvata period od kraja XII do kraja XV vijeka, i podijeljena je u dva toma: prvi tom - Crna Gora u doba Nemanjića, i drugi tom - Crna Gora u doba oblasnih gospodara. Da bih ilustrovao količinu i težinu informcija, navešću dio teksta iz predgovora knjige:

Tekstove druge knjige napisali su autori:
dr Sima Ćirković, redovni profesor Beogradskog univerziteta: Zeta u državi Nemanjića (tom prvi, od strane 1 do 95) i Doba Balšića (tom drugi, od strane 3 do 49);
dr Dimitrije Bogdanović; viši naučni saradnik Narodne biblioteke u Beogradu: Književnost (tom prvi, od strane 95 do strane 117) i Književnost (tom drugi, od strane 371 do 411);
dr Vojislav Korać, vanredni profesor Beogradskog univerziteta: Arhitektura (tom prvi, od strane 117 do 201);
dr Jovanka Maksimović, vanredni profesor Beogradskog univerziteta: Skulptura (tom prvi, od strane 201 do 223);
dr Pavle Mijović, viši naučni saradnik Arheoloskog instituta u Beogradu; Slikarstvo i primijenjena umjetnost (tom prvi, od strane 223 do 305);
dr Ivan Božić, redovni profesor Beogradskog univerziteta: Doba Balšića (tom drugi, od strane 49 do 135), Zeta u Despotovini (tom drugi, od strane 135 do 277), Vladavina Crnojevića (tom drugi, od strane 277 do 371);
dr Vojislav Đurić, redovni profesor Beogradskog univerziteta, dopisni član Srpske akademije nauka i umetnosti u Beogradu: Umjetnost (tom drugi, od strane 411 do 531).

Sve istorijske karte za ovu knjigu sastavio je prof. dr Sima Ćirković.

Stručni pregled i ocjenu rukopisa izvršili su: profesor dr Relja Novaković i profesor dr Jadran Ferluga - tekstove dr Sime Ćirkovića i dr Ivana Božića; akdemik dr Svetozar Radojčić, arh. Đurđe Bošković i dr Dejan Medaković
- tekstove dr Vojislava Koraca, dr Jovanke Maksimovic i dr Vojislava Djurica; akademik dr Svetozar Radojcic - tekst dr Pavla Mijovića; profesor dr Vladimir Mošin - tekst dr Dimitrija Bogdanovića.

Svi članovi Redakcije pregledali su i dali svoje ocjene tekstova ove knjige.

Redakciju za Istoriju Crne Gore činili su: dr Dimitrije Vujović, Risto Dragičević, Nikola Đakonović, Milinko Đurović, dr Mirčeta Đurovic, dr Pavle Mijović, dr Đoko Pejović i dr Vlado Strugar.

Sad imamo neku predstavu. Vraćamo se na početak priče...

Tekst koji ću navesti nalazi se na stranama 367-370. Autori trece knjige su dr Gligor Stanojević, nučni savjetnik u Istorijskom institutu u Beogradu, i dr Milan Vasić, profesor Univerziteta u Sarajevu. Stručni pregled i ocjenu rukopisa izvršili su: akdemik Vaso Čubrilović i profesor dr Branislav Nedeljković - tekst Gligora Stanojevića, i akademik Branislav Đurđev - tekst Milana Vasića.
Redakciju, koja je takođe pregledala tekst, činili su: Milinko Đurović, dr Dimitrije Vujović, dr Mirceta Đurović, dr Đoko Pejović i dr Vlado Strugar.

Prilikom posljednje posjete mitropolita Vasilija Petrovića Rusiji...
"...U očekivanju odgovora Kolegije, Vasilije se iznenada razbolio. Osjećajući kraj, on je izdiktirao testamenat u prisustvu jerođakona Petra Petrovića i jeromonaha Josifa Vukićevića, ali ga je smrt spriječila da ga potpiše. Istoga dana uveče, 10/21. marta 1766. zauvijek je sklopio oči u zemlji za koju su bili vezani svi njegovi politicki planovi i nade. Njegov testamenat, pisan na pragu smrti, posljednja je oporuka upućena ruskoj carici. Ujedno, to je bila posljednja potvrda njegovih političkih koncepcija i poruka svome narodu. U zadnjem dahu života, u sjenci smrti, Vasilije piše carici (Katarini Aleksandrovnoj): "Ako ja umrem, ne ostavi narod crnogorski bez pažnje i milostive odbrane." Carica je naredila da se Vasilije sahrani o državnom trošku Rusije. Mitropolit Vasilije Petrovic sahranjen je uz najveći crkveni i vojni ceremonijal. Ukupni troškovi iznosili su blizu 1.200 rubalja. Sahranjen je u Blagovješčenskoj crkvi u Petrogradu, u kojoj počivaju znamenite ruske ličnosti, među kojima i proslavljeni ruski vojskovođa Suvorov. Na nadgrobnoj ploči, koja je i danas dobro očuvana, izrezan je grb Crne Gore sa natpisom da je tu sahranjen mitropolit crnogorski, primorski, skenderski i egzarh pećkog patrijarha Vasilije Petrović.
...  ...
Na preporuku Kolegije inostranih poslova, carica Katarina II je nredila da se Vasilijeva zaostavština u Rusiji prenese u Crnu Goru i odredila je potporučnika Mihaila Tarasova, kome je pridodat prevodilac Ivan Šefer, da zajedno sa Josifom Vukićevićem i Petrom Petrovićem otputuje u Crnu Goru. Tarasov je ponio carsku
gramatu i trogodišnju pomoć Cetinjskom manastiru od 1.500 rubalja. Tarasov nije imao samo zadatak da doprati Vasilijevu zaostavštinu u Crnu Goru, već i da prouči tamošnje prilike.

... Tarasov je uručio vladiki Savi caričinu gramatu, pomoć Cetinjskom manastiru, odeždu i mitru namijenjenu mitropolitu Vasiliju, i svu njegovu zaostavštinu. U gramati carica Katarina poručuje Crnogorcima: "I tako mi velika gospodarica, naše carsko veličanstvo, uvjeravamo sav crnogorski narod ovom sadašnjom gramatom o nesumnjivoj našoj carskoj stalnoj blagonaklonosti i milosti prema tome narodu i zbog čega očekujem da će taj narod, osjećajući stalnu carsku dobrotu, starati se svim silama, a prije svega da smatra svojim dugom da gaji vjernost prema našoj carevini." ....  ...Po odlasku Tarasova iz Crne Gore 1766. vladika Sava, u ime Zbora, zahvalio je carici Katarini II na gramati, na pogrebnoj počasti odatoj Vasiliju i izrazio nadu da narod Crne Gore i ubuduće očekuje njenu pomoć i zaštitu.

O svojoj misiji u Crnoj Gori Tarasov je podnio izvještaj Kolegiji Inostranih poslova. Pisanje Tarasova o Crnoj Gori je autentično svjedočanstvo jednog Rusa, koje ima veliki značaj za crnogorsku istoriju toga doba. Njegova zapažanja su trezvena, razborita i objektivna. Bez ikakvih predrasuda prema ličnostima i društvenom uređenju Crne Gore, Tarasov je pribilježio niz podataka od izvanrednog značaja za crnogorsku istoriju. On je kao stranac odmah uočio da se našao u jednom demokratskom plemenskom društvu koje se toliko razlikuje od vojno-feudalnog uređenja Rusije. Govoreći o glavarskom sloju, Tarasov je rekao da glavarski "položaji nijesu po činu, nego po starosti porodice i po imućnosti, ali ih narod bira, i svako selo po svojoj volji bira sebi starješinu, uključujući guvernadura, i to zvanje cijela nahija bira". Tarasov ubraja u Crnu Goru Grbalj i Paštroviće kao dvije nahije. U zemlji nema uprave, iako vladike sebe smatraju poglavarima, ali ih narod drži samo za arhijereje. Crnogorci nijesu nikome podvlašćeni, kao ni sam vladika, "i svaki od njih od sebe zavisi".
Kao crkvena organizacija, Cetinjska mitropolija priznavala je pećkog patrijarha sve do 1766. godine, kada je srpska crkva podvrgnuta Vaseljenskoj patrijaršiji u Carigradu. Otada je Cetinjska mitropolija postala samostalna. Tu činjenicu Tarasov je zapazio i istakao!

Govoreci o odnosu sa Turcima, Tarasov kaže da su Crnogorci u stalnom sukobu sa njima. On je tačno konstatovao da je jedino slobodna Katunska nahija, dok Riječka, Crmnička i Lješanska plaćaju harač Turcima. Kao što se zna i iz drugih izvora, i po Tarasovu je zemljoradnja krajnje zaostala. Svi se Crnogorci
odaju četovanju, naročito Katunjani. Crnogorci mogu mobilisati 2.000 ljudi, brđani 4.000 boraca. Vjerovatno su ove cifre bile približne stvarnom stanju stvari. Najmučniji utisak na Tarasova ostavile su crkve. Po njegovim obavještenjima, u svim crnogorskim selima, ima 80 crkava i 12 manastira sa 28 kaluđera. Crkve su zapuštene, oko njih pase stoka, a služe ljudima za odmor.
Doista, Crnogorci nikada nijesu bili osobito pobožni i nijesu gledali na crkvu kao na Božji hram, nego kao plemensku instituciju. Tarasov je sa žaljenjem konstatovao da je samo mali broj Crnogoraca odan Rusiji.
...

        ...Unutrašnjoj politici zemlje Vasilije se malo posvećivao, osim posljednjih godina života. Na tom terenu išao je utabanim stazama svog strica, vladike Danila. Vasilije je znatno podigao ugled cetinjskih mitropolita u zemlji i van nje. Pojačao je interesovanje nekih evropskih država za Crnu Goru i doprinio njenoj međunarodnoj afirmaciji.  .... "

 

 

Odštampaj stranicu


Vrati se na početak
www.montenegro.org.au